#OK! მოდა "ინსპირაციის" და "იმიტაციის" ზღვარზე

მოდა, ისევე როგორც სხვა ნებისმიერი შემოქმედებითი ინდუსტრია, ინდივიდუალურობასა და უნიკალურობაზეა დაფუძნებული, თუმცა, ხაზი ინსპირაციასა და იმიტაციას შორის ხშირად ბუნდოვანია.

ყველასთვის ცნობილი ფაქტია, რომ დიზაინერები ერთმანეთის შექმნილი კოლექციით ხშირად “იკვებებიან”, არამხოლოდ იმიტომ, რომ ბევრი რამ მოდაში დიდი ხნის წინ შეიქმნა, არამედ იმიტომაც, რომ მოდა ხშირად წარსულის დიზაინის ელემენტების მიღებას და პრაქტიკაში მათ ადაპტირებას განაპირობებს.

პლაგიატიზმი ყოველთვის იყო მოდის ინდუსტრიის განუყოფელი ნაწილი. სოციალური მედია პლატფორმების არსებობამ, განსაკუთრებით კი "ინსტაგრამმა" ხელი არამხოლოდ პლაგიატიზმის შემთხვევების, არამედ პლაგიატორების ამოცნობასაც შეუწყო.

მოდა ხშირად საფუძვლიანად არის დამოკიდებული არსებული წყაროებიდან ინსპირაციის მიღების უნარზე. იმიტაცია, ეს არის ნაჭრის, კონსტრუქციის, აქსესუარის, ნაბეჭდის ან სხვა რომელიმე მახასიათებლის უხეში რეპლიკაცია. ეს უკანასკნელი კი არსებული ელემენტების აღებასა და მათ ახლებურად ინტერპრეტაციას მოიცავს.

თუ ჩვენ ყოველი განმეორებული დეტალის დანახვის შემდგომ დავიყვირებთ: “ეს უკვე ნანახი მაქვს, ეს ხომ პლაგიატია!” მოდის ინდუსტრია გამუდმებით სერიოზულ პრობლემურ ვითარებაში იქნება.

ალბათ დაეთანხმებით მოსაზრებას, რომ იმიტაცია მლიქვნელობის ყველაზე გულწრფელი ფორმაა. Fast Fashion ბრენდები ძვირადღირებული დიზაინის გამეორებით მოდას მასებისთვის ხელმისაწვდომს ქმნიან. ალბათ გასაკვირი არავისთვის იქნება, თუ ვიტყვით რომ Zara, Forever 21 და H&M ხშირად Gucci, Isabel Marant, Ralph Lauren-ისგან იდეებს იპარავს, თუმცა, როდესაც საქმე მაღალ მოდას ეხება, ჩნდება უამრავი შეკითხვა.

მარჯვნივ: Alexander McQueen Spring 1997
მარცხნივ: Balmain Spring 2015

ალბათ ყველას გახსოვთ კრიტიკის ქარცეცხლში გახვეული “გუჩის” 2017 წლის შემოდგომა/ზამთრის კამპანია, როდესაც Central Martin BA-ის სტუდენტმა Pierre-Louis Auvrey-იმ ბრენდის და საკუთარ ნამუშევრებს შორის მსგავსებები შეამჩნია. 2009 წელს ჯორჯო არმანიმ დოლჩე და გაბანა იდეების მოპარვაში დაადანაშაულა. რობერტო კავალიმ 2014 წელს მაიკლ კორსს მსოფლიოს ყველაზე დიდი პლაგიატორი დიზაინერი უწოდა. Balmain-მა კი Givenchy-ის 1997 წლის კოლექციიდან თეთრი პიჯაკი “მოიპარა”, იმ დროისათვის ბრენდს ალექსანდრე მაკქუინი ხელმძღვანელობდა.

ჯერემი სკოტი საკუთარი ბრენდის 2013 წლის შემოდგომა/ზამთრის კოლექციისთვის Jimbo Phillips-მა, მოსკინოს 2019 წლის გაზაფხული/ზაფხულის კოლექციისთვის კი Edda Gimnes-მა დაადანაშაულა. მიუხედავად არსებული ბრალდებებისა, საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ ჯერემის Edda-ს დიზაინი მოსკინოს 1986 წლის კამპანიას ძალიან ჰგავს, ასე რომ თავისუფლად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თუ ჯერემიმ მოსკინოსთვის დიზაინი Edda-ს "მოპარა", Edda-მ ინსპირაცია ერთ დროს თავად მოსკინოსგან მიიღო.

მოკლედ, როგორც ამბობენ, ხელოვნება ან პლაგიატიზმია, ან რევოლუცია. მაგრამ არ შეიძლება იმის თქმა, რომ სხვისი მიბაძვა მხოლოდ “ცარიელი ფურცლის” ქონის შიშია, რადგან აღნიშნული დიზაინერების ლეგენდარული კოლექციები მაყურებელმა არაერთხელ იხილა.